"Küme tip başağrısı klinik özellikler" sayfasını değiştirmektesiniz

== Klinik Özellikler ==
KBA diğer primer baş ağrıları gibi her yaşta görülebilir. Ancak sık
olarak 20 ile 40 yaş arası ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda ve yaşlılarda çok seyrektir.

KBA'nın diğer primer baş ağrılarından farkı erkeklerde daha sık görülmesidir. Erkek
kadın oranı 9/1'dir. Diğer bir deyişle KBA'lı olguların %80-90'ı erkektir. Olguların sadece
%3-4'ünde ailesel özellik saptanmıştır. Bu düşük bir orandır. KBA'nın genel
popülasyonda görülme sıklığı %0.1-0.4'tür.
İstisnalar olmakla birlikte ağrının tek taraflı,
çok şiddetli, orbital yerleşimli ve kısa süreli olması çok tipik ve tanı koydurucudur. Küme
döneminde tipik olan ağrı atakları gün içinde genellikle aynı saatte tekrarlama
özelliğindedir. Sık olarak uyuduktan 3-5 saat sonra REM ve non-REM periyotlarda kişiyi
uykudan uyandırır. Yine sabah uyandıktan sonra, öğleden önce hemen her gün aynı
saatte çalar saattle ayarlanmışçasına başlar.
Tek taraflı olan ağrı, başladıktan sonra kısa
bir sürede en şiddetli halini alır. Kişi huzursuz bir şekilde dolaşır. Ağrı orbital, retro-orbital
ve temporal bölgeye yayılım gösterir.

Ağrıya değişik otonom bulgular eşlik eder. Tanı için
önemli olan bu otonom bulgular ağrıyla aynı taraftadır. Konjunktival kanlanma, kızarma,
göz yaşarması, burun tıkanıklığı, burun akması, alında ve yüzde terleme, miyozis,
ptozis, (parsiyel [[Horner sendromu]]) ve göz kapağı ödemi gibi otonom bulgular eşlik
edebilir . Hem kronik, hem de epizodik formunda %98 gibi yüksek bir oranda ağrıya söz
konusu otonom bulgulardan biri veya birkaçı eşlik eder. Bunlardan en sık görüleni %82
gibi bir oranda göz yaşarmasıdır. Sırasıyla konjonktival kızarıklık-kanlanma %58-
84,parsiyel [[Horner sendromu]] %57-69, burun akması ise %68-76 gibi sıklıkta
görülmektedirler. Alın ve yüzde terleme ile göz kapağında ödem seyrek rastlanan
otonom bulgulardandır. Yine az sayıda olguda ağrı sırasında kalp hızı değişiklikleri ve
ritm değişiklikleri gibi kardiyak bulgular tanımlandığı gibi, bulantı (%40), kusma (seyrek),
diare gibi gastrointestinal otonomik bozukluklar da bildirilmiştir.

Ağrı başladığı gibi yine hızla geçer ve kişi rahatlar. Ağrının başlaması ve
sonlanması 15-180 dakika arasında değişen sürelerde olmaktadır.
Bu ağrı atakları
'Küme' dönemlerinde daha öncede belirtildiği gibi gün aşırı birden, aynı gün içinde 1
ile 8 kez tekrarlama özelliğindedir. Ancak yaygın olarak günde bir atak görülmektedir.

Ağrının özelliklerinden biraz daha bahsedecek olur
isek, ağrı çok şiddetli dayanılmaz nitelikte ve genellikle sıkıcı, oyucu, sıkıştırıcı, basınç
hissi tarzındadır. Ağrı o kadar şiddetlidir ki, çekenler intiharı bile düşündüklerini ifade
etmektedirler. Daha seyrek olarak (3'te 1) ağrı migrendeki gibi zonklayıcı, nabız atar
gibi tanımlanmaktadır. Bir diğer özellik de ağrı bölgesinin dokunmaya çok duyarlı
olmasıdır.

Bu özellikleriyle her ne kadar KBA'sını tanımak kolay gibi görünse de Uluslararası
Baş Ağrısı Derneği (IHS) 2004'te tanının standardizasyonu ve olası yanlış tanılardan
kaçınmak için kriterler oluşturmuştur.

=== Küme baş ağrısı tanı kriterleri - IHS 2004 ===

A) B ve D'dekilere tam olarak uyan en az 5 atak

B) Tedavisiz olarak 15-180 dakika süren şddetli veya çok şiddetli tek taraflı
orbital, supraorbital ve/veya temporal ağrı

C) Baş ağrısına, aşağıdakilerden en azından biri eşlik etmelidir:

#.İpsilateral konjunktival kızarıklık ,kanlanma ve/veya göz yaşarması.
#.İpsilateral burun tıkanıklığı ve/veya akıntısı
#.İpsilateral gözde ödem
#.İpsilateral alın ve yüzde terleme
#.İpsilateral miyozis ve/veya ptozis
#.Huzursuzluk ve ajitasyon hali

D) Atakların sıklığı gün aşırı 1'den, bir günde 8'e değişebilir.

E) Bu bulguların başka sistemik veya nörolojik bir hastalığa bağlı olmamalı.

=== KBA'da Tetikleyici-Kolaylaştırıcı Faktörler ===

KBA'da migrende olduğu gibi
tetikleyici faktörler çok net değildir. Alkol, histamin, nitrit-nitrat gibi vazodilatatör ajanlar
sorumlu tutulmuşsa da bu kanıtlanamamıştır. Özellikle alkol ve sigaranın üzerinde
durulmuş ve bu kişilerin normal kontrollere göre daha çok sigara ve alkol kullandıkları
saptanmış.Yine mevsim dönümleri, özellikle ilk ve
son bahar başlangıcı küme dönemlerini başlatıcı faktör gibi görülmektedir.

KBA'sının erkeklerde daha fazla görülmesinden yola çıkarak bu kişilerin kişilik
özellikleri incelenmiş, KBA'sı için yatkın kişilik özellikleri bildirilmiştir, ilk kez Graham
KBA'lı erkeklerin aslan yüzü görünümünde olduklarını ve bunların genellikle çok
güvensiz, eşlerinin kararlarına bağımlı olarak hareket eden ve histerik eğilimler
gösteren kişiler olduğu bildirmiştir. Buna karşın başka yazarlar da KBA'lı kişilerin çok
hırslı, çalışkan, A tipi kişiliğe sahip olduklarını belirtmişlerdir. Ancak tüm bu iddialar
yapılmış olan kontrollü çalışmalarda ispatlanamamıştır. Nitekim KBA'lı olgularda
psikolojik durum ve kişilik özellikleri, psikometrik testlerin de kullanıldığı
araştırmalarda [[migren]] ve diğer baş ağrılı kişilerden farklılık göstermemiştir.

[[Kategori:Küme tip başağrısı]]