Anaflaksi Tedavisi

Anaflaktik reaksiyon geçiren hastada hava yolu tıkanıklığı ve hipotansiyon gerçek acil durumdur ve hızla değerlendirilip tedavi edilmesi gerekir. Ajan tespit edilebiliyorsa ve temas sürüyorsa hemen kesilmelidir. ABC’si hızla değerlendirilmelidir. Havayolu anjioödem açısından gözden geçirilmelidir. Hastada respiratuar distrese neden olan anjioödem ise hasta bekletilmeden 1 numara küçük ET tüp ile entübe edilmelidir. Hastanın pulse-oksimetresini %92’nin üstünde tutabilmek için yoğun oksijen verilmelidir. Eğer hipoksemi %100 oksijen tedavisine rağmen yanıtsız ise hasta yine entübe edilmelidir. Vitalleri hızlı şekilde alınıp değerlendirilmelidir. Hemen geniş damaryolu açılarak 1-2L IV izotonik bolus (çocukta 20mg/kg) başlanmalıdır. SF ve epinefrine yanıtsız hipotansiyonda kolloid başlanmalı ve kardiyak monitörizasyon ve pulse-oksimetre monitörizasyonu yapılmalıdır. Myokardiyal iskemi ve aritmi yönünden EKG çekilmelidir. Anaflaktik reaksiyonların 1. basamak tedavisi oksijen, IV sıvı, epinefrin ve H1 reseptör blokerlerini içerir. Primer ilaçlar epinefrin ve H1 resptör blokerleridir. Diğerleri B2-agonist, H2 reseptör blokerleri, steroidler, glukagon, aminofilindir. Bunlar 2. basamak tedavide yer alırlar.

Tedavide Kullanılan İlaçlar

Parenteral adrenerjik ajanlar

Anaflaksinin ciddi kardiyovasküler, kutanöz, gastrointestinal ve pulmoner manifestasyonlar-ında kullanılır. Epinefrin: (Epipen, adrenalin) Şok, anjioödem, hava yolu obstruksiyonu, bronkospazm, ürtiker gibi ciddi anaflaktik reaksiyonlarda SC, IV, ET tüpten veya refrakter şokta kontinue infüzyon şeklinde verilebilir. Erişkin dozu: 0.3-0.5ml 1/1000 solüsyon SC en az 15 dakikada 1 tekrar 1ml 1/10000 solüsyon 10cc SF içinde dilüe IV yavaş 0.3-0.5ml 1/1000 solüsyon SL en az 15 dakikada 1 tekrar 1ml 1/1000 solüsyon ET’ten (10cc SF ile dilüe) 0.1-1microg/kg/dak IV infüzyon dozu ACLS’de 500ml %5 Dx ve SF içine 1microg 1/1000 1-4microg/dak (0.5-2mlt/dak) öneriliyor. Pediatrik dozu: 0.001ml/kg 1/1000 SC q 15 dak. 0.001ml/kg 1/10000 IV bolus 0.001ml/kg 1/1000 SL q 15 dak. 0.001ml/kg 1/1000 ET 1-3cc izotonik dilüe 0.1-1microg/kg/dak. IV infüzyon Kontrendikasyonları: KAH, kontrol edilemeyen HT, ventriküler aritmi, 2. trimestir gebelik Yan etkileri: Kardiyak iskemi, aritmi, anksiyete, tremor, hipertansiyon, SAK Etkileşim: Sempatomimetikler ile birlikte kullanılırsa etkisi artmaktadır. Digital ile birlikte kullanım aritmiyi arttırır. TCA ve MAO inhibitörleri ile birlikte kullanımı kardiyak etkilerini arttırır. Epipen - Epipen Jr Aouto-Injektor (center) Epipen > 0.3cc 1/1000 epinefrin solüsyonu Epipen Jr > 0.3cc 1/2000 epinefrin solüsyonu Anakit (Bayer) > 0.3cc 1/1000 epinefrin solüsyonu paket form

İnhale Beta-Agonist

Bronkospazm varsa ve/veya bilinen astım hastalarında kullanılır. Albuterol: (Proventil, Ventolin) Erişkin dozu: 0.5ml %0.5 solüsyon 2.5cc SF nebulizer 15 dakikada bir Pediatrik dozu: 0.03-0.05ml/kg %0.5 solüsyon 2.5cc SF nebulizer 15 dakikada bir Kontrendikasyonları: Koroner yetmezlik, ciddi hipertansiyon Etkileşim: Sempatomimetik ajanlarla aditif etkileşim gösterir. Digital ile birlikte kullanımında aritmi riski artar. TCA ve MAO inhibitörleriyle birlikte kullanımı sonucu kardiyovasküler etki artar. Not: Ciddi ve yanıtsız bronkospazm varsa aminofilin 5mg/kg IV 30 dakika içinde gidecek şekilde verilmelidir.

H1 reseptör blokerleri (Antihistaminikler)

Ciddi deri reaksiyonları ile giden anaflakside etkilidir. Kardiyak ve respiratuar etkileri de bir miktar azaltmaktadır. Hızlı etki için IV kullanılabilir. IM yol effektiftir fakat lokal deri irritasyonu yapar. Peroral doz parenteral dozdan fazla olmalıdır çünkü %50’si karaciğerde metabolize olur. Reaksiyon sonrası 2-3 gün daha kullanımına devam edilir. Diphenhydramine: (Benadryl) Erişkin dozu: 25-50mg IV/IM 4-6 saatte bir 50mg PO 4-6 saatte bir Pediatrik dozu: 1-2mg/kg IV/IM 4-6 saatte bir 2mg/kg PO 4-6 saatte bir Kontrendikasyonları: MAO inhibitörleri ile etkileşir. Etkileşim: SSS depresörleri etkilerini potansiyelize eder. Alkolle birlikte disülfiram benzeri etki gözlenir. Yan etkileri:Glokomu, hipertansiyonu, peptik ulcusu ve üriner obstrüksiyonu alevlendirir.

H2 reseptör blokerleri (Antihistaminikler)

Allerjik reaksiyonlarda ikincil ilaçlar olarak kullanılırlar. H1 reseptör blokerleri ile aditif etki gösterirler. First line terapide yeri yoktur. Ürtikeryal lezyonlarda verilebilir. Cimetidine: (Tagement) prototip: Diğer H2 reseptör blokerlerinden daha az efektifdir. Erişkin dozu: 300mg PO/IV/IM 4*1 Pediatrik dozu: 5-10mg/kg PO/IM/IV 4*1 Etkileşim: Mikrozomal enzim inhibitörü olduğu için varfarin, benzodiyazepin, lidokain, TCA, teofilin gibi ilaçların etkilerini arttırır. Yan etki: Başağrısı, konfüzyon, hipotansiyon, aritmi

Kortikosteroidler

Bronkospazm ve kutanöz lezyonlara etkilidir. Ciddi reaksiyonlarda kullanılabilir ama epinefrin ve H1 reseptör blokerleri kadar güçlü değildir. KVS semptomlarına etkileri azdır. Astımlı hastalarda kullanılabilir. Erişkin dozu: 40-250mg IV/IM 4*1 2-60mg PO 4*1 Pediatrik dozu: 1-2mg/kg IV/IM 4*1 1mg/kg PO 4*1 Etkileşim: NSAİİ ile birlikte kullanımı ülseratif etkiyi arttırır. Myastenia graviste güçsüzlüğü arttırır. Viral enfeksiyonu dissemine hale getirebilir. Yan etki: Kronik kullanımında immün supresyon görülebilir.

Glukagon

İnotropik, kronotropik, vazoaktif etkilerini Beta-blokerlerden bağımsız olarak gösterir. Endojen katekolamin salınımını arttırır. Beta-bloker alan ve hipotansiyonu olan, sıvı tedavisi ve epinefrine yanıtsız hastalarda hipotansiyon çözülene kadar verilebilir. Erişkin dozu: 1-10mg IV/IM/SC 5-15mg/dak (1-2mg 5 dakikada bir IV) infüzyon Pediatrik dozu: 0.02mg/kg Etkileşim: Antikoagülanlarla etkileşir. Bu yüzden PT takibi gerekmektedir. Yan etki: Kan glukoz düzeyi takip edilmelidir. Bulantı, kusma, hipokalemi, başdönmesi yapar.

Yatış

Tedaviye cevapsız anaflaksi ve anstabil hasta Rekürren reaksiyon ve sekonder komplikasyonlar (MI) Senkopa bağlı travma bulguları Entübasyon ihtiyacı Komorbit hastalık, yaş Beta-bloker alan ve daha önce uzamış anaflaksi geçiren hasta Epinefrin alan hastalar en az 6 saat izlenmelidir. Hastaneye uzak yaşama ve yalnız yaşama dikkate alınmalıdır.

Taburcu

Tedaviye cevap veren hastalar gözlemden sonra Etkenle teması önleyebileceği konusunda bilgilendirilmeli Hasta allerjen tespiti ve ileri tedavi için allerjiste sevk edilmeli Anaflaktik reaksiyon geçirdiğine dair Medic Alert (uyarıcı) bilezik verilmeli Beta-bloker alıyorsa hipertansiyon ajanını değiştirmesi Semptomlar tekrarlarsa hızla hastaneye gelmesi Epipen reçete edilerek ve bilgilendirerek taburcu edilebilir.

Komplikasyonlar

Myokardiyal iskemi, KAH, aritmi Uzamış hipotansiyona bağlı beyin hasarı CVO Anaflaktik senkopa bağlı travma Ölüm

Elektrokardiyografi

Reseptörü ile birleştiğinde etki başlatabilen molekül.

Santral sinir sitemi