Spinal kanal anatomisi

Vertebral kolonun anatomisinin bilinmesi, spinal girişimlerde başarının sağlanması,

lokal anesteziklerin beyin omurilik sıvısı (BOS)’nda yayılımı ve ulaşılan anestezi seviyesinin kontrolü açısından güvenli bir spinal anestezi uygulaması için anahtar konumundadır. Aksi halde komplikasyonlar ve girişimde başarısızlık kaçınılmazdır .

ANATOMİ

Kemik Yapı ve Spinal Kanal

Vertebral kolon; 7 servikal, 12 torakal, 5 lumbal, 5 sakral ve 4 koksigeal olmak üzere 33 vertebradan oluşmaktadır. Teknik olarak en kolay, güvenilir ve sık kullanılan aralıklar L2-3 ve L3-4 aralıklarıdır .

Ligamentler

Spinal Ligamentlerin sagittal görünüşü

1. Supraspinoz ligament: C7-sakrum arasında spinoz çıkıntıların uçlarını birleştiren kuvvetli bir fibröz kordondur. Lumbal bölgede en geniş olup, yaşlılarda kalsifiye olarak orta hattan girişi zorlaştırabilir.
2. İnterspinoz ligament: Spinoz çıkıntılar arasında yer alır.
3. Posterior longitudinal ligament: Vertebra cisimlerini arkadan birleştirir.
4. Ligamentum flavum: Vertebra arkuslarını birleştiren, sağlam, kalın, sarı fibroz bantlardan oluşur. Servikal bölgede en ince, lumbal bölgede en kalındır. İğneye gösterdiği direnç ve geçilmesi ile hissedilen direnç kaybı, lokalizasyon bakımından önemlidir.
5. Anterior longitudinal ligament: Vertebra cisimlerini önden birleştirir.

 

Spinal Kord

Foramen magnum seviyesinden başlar, üstte medülla oblongata ile devam eder, altta

ise konus medüllaris halinde sonlanır . Erişkinde spinal kord vertebral kolondan daha kısa kalır. Doğumda kord L3 seviyesinde iken erişkin dönemde L1 alt kenarında sonlanır . Bu seviyenin altından itibaren spinal sinirler ”kauda ekina” olarak devam eder. Bu anatomik özellikten yararlanarak, spinal korda zarar vermemek amacıyla, lumbar ponksiyon genellikle L1 vertebra seviyesinin altından yapılır .

Spinal kordun zarları:

Spinal kord zarları

Spinal kord, beyni saran katların devamı olan dura, araknoid ve piamater olmak üzere üç zarla çevrilidir.

1. Spinal dura (teka): Biri vertebral kanalı döşeyen periostal tabaka, diğeri de spinal kordu saran tabaka olmak üzere iki katlıdır. Bu iki tabaka foramen magnum hizasında birleşir ve kemiğe sıkıca yapışır. Alt sınır S2 vertebra hizasındadır.
2. Araknoid: Durayla sıkıca temasta olup, aralarında ince bir lenf tabakası içeren potansiyel bir subdural aralık mevcuttur.
3. Pia mater: En içteki ince ve vasküler yapıdır.

Araknoid ile pia arasındaki subaraknoid aralıkta trabeküller, spinal sinirler ve beyin BOS bulunur. Spinal subaraknoid aralık, yukarıda kranial ve ventriküler kavitelerle devam eder, aşağıda S2 vertebrada sonlanır .

Subaraknoid Aralık

İçte pia, dışta araknoid ile sınırlıdır ve BOS ile doludur. Bu alanın beyni, spinal kordu ve spinal sinir köklerini çevreleyen üç bölümü bulunur. Tüm bu bölümler birbiri ile bağlantı halindedir . Anestezistler için en önemli problemlerden biri de subaraknoid bölgede bulunan kistler yetersiz spinal anesteziye neden olabilmesidir.

Beyin Omurilik Sıvısı (BOS)

BOS: Beyin Omurilik Sıvısı anlamına gelen kısaltmadır. Kan plazmasının, hidrostatik ve ozmotik bir denge içinde olan ultrafiltratı BOS’tur. Berrak, renksiz bir sıvı olan BOS (Beyin Omurilik Sıvısı), spinal ve kraniyal subaraknoid aralıklarda ve beyin ventriküllerinde bulunur. BOS oluşumu ile emilimi eşittir. Bu oran yaklaşık olarak 0,35 ml/dak. veya 500 ml/gün’dür. Erişkinde ortalama miktarı 25-35 ml’si spinal subaraknoid aralıkta olmak üzere 120-150 ml kadardır. Horizontal pozisyonda, BOS basıncı 60-80 cmH₂O dur. Normal kişilerde BOS’ un pH değeri arteryel kandan hafifçe düşüktür.

Dermatomlar

Vertebral kolonu terk eden sinirler, deride belirli bir yayılım göstererek dermatomları oluştururlar. Üst batın ameliyatları için rejyonal anestezi önerilmez. Çünkü buradaki visseral organların nervus vagus ile giden afferentleri spinal anestezi ile bloke olmaz.

Dermatomlar	Seviye
C8	El, 5. parmak
T4	Meme başları hizası
T6-7	Ksifoid hizası
T10	Göbek hizası
L1	İnguinal bölge
S1-4	Perine

fckLR

Beyin omurilik sıvısı