Yanıkta lokal yara bakımı

YANIKTA LOKAL YARA BAKIMI

Öncelikle hastanın yatarak veya ayaktan takip gerekliliği belirlenmelidir.

Cerrahi debridman, eskarotomi, eskarektomi, fasiyotomi gerektiren yanıklar, ciddi sıvı

resüsitasyonu gerektiren komplike geniş yanıklar veya greftleme ihtiyacı duyacak derin yanıklara

bu bölümde yer verilmeyecektir. Bu anlamda, sentetik geçici kapamalar dahil sofistike tedavi

yaklaşımlarının uygulanması da yanık konusunda deneyimli birimlere bırakılacaktır. Aşağıda

aktarılacak tedavi yaklaşımları poliklinik bazında takip edilecek veya yanık odalarına yatırılarak

takip edilecek hastalar içindir.

Poliklinik bazında hasta yönetimi için dikkat edilmesi gereken ayaktan takip kriterleri:

• intravenöz sıvı resüsitasyon ihtiyacı ortadan kalkmalı,

• devam eden bir komplikasyon bulunmamalı,

• sepsis olmadığı teyit edilmeli,

• yeterli enteral beslenme sağlanabilmeli,

• oral ağrı kesiciler ile ağrı kontrolü yeterince sağlanabilmeli.

Pansuman-yara temizliği:

Yara temizlenmesi ve kalan kiri uzaklaştırmak için yaralar oda sıcaklığında ılık çeşme suyu veya

salin ile yıkanır, nötral pH’lı sıvı sabun dışı antiseptik solüsyonlar ve fırça kullanılmamalıdır.

Küçük yanıklarda topikal antimikrobiyal madde içeren krem veya pomadların

kullanılmasına gerek yoktur. Parafin veya yağlı merhemler (örn. %0.2 Nitrofurazon pomad)

emdirilmiş gazlı bezlerle pansuman uygundur. Pansuman malzemeleri her hasta için ayrı ve tek

kullanımlık hazırlanmalıdır.

Enfeksiyon veya eskar varlığında ve geniş yanıklarda %1 gümüş sülfadiyazin kullanılır.

Yara iyileşmesini geciktirmesi nedeniyle, epitelizasyonun izlendiği andan itibaren gümüşlü

preparatların kullanımı sonlandırılmalıdır.

Birinci derece yanıklarda

– Herhangi bir kapamaya veya yüzeysel antibakteryel ajana ihtiyaç yoktur.

– Nemlendirici kremler veya merhemler yeterlidir. Bu ajanlar derinin kuruması ve gerilmesi

nedeniyle olan yangıyı ve ağrı hissini azaltacaktır. Hastaya analjezik verilebilir.

– Geniş birinci derece yanıklarda, ağrı ve hidrasyon yönetimi için hasta gereğinde yatırılarak

tedavi edilebilir.

İkinci derece yanıklarda

–

Yüzeysel yanıklarda:

• Parafin emdirilmiş dokumalar yaraya yapışmayarak pansuman değişiminde ağrıyı

azaltacaktır.

• Kozmetik olarak görünür alanlarda poliüretan film tabakalar da kullanılabilir.

• Bunların temin edilmemesi halinde, parafin veya yağlı merhemler (örn. %0.2 Nitrofurazon

pomad) emdirilmiş gazlı bezlerle pansuman uygundur.

Su keseciklerinin (Bül) tedavisi

Küçük çaplı ve kontrolsüz patlamayacağı düşünülen su kesecikleri yerinde bırakılabilir. Büyük su keseciklerinin boşaltılması veya uzaklaştırılarak pansuman takibine

alınması gereklidir.

Derin yanıklarda:

• Antibiyotikli kremler doğrudan (örn. gümüş sülfadiyazin, mupirosin, nitrofurazon) veya

parafin emdirilmiş tüllerin altına uygulanabilir.

Yara iyileşmesinin gecikmesi ve üç haftayı aşması durumunda diskolorasyon, hipertrofik

skarlaşma, keloid oluşumu ve/veya kontraktür gelişebileceğinden, hastaların yanık

ünite/merkezlerine geciktirilmeden, nakli uygundur.

Üçüncü ve dördüncü derece yanıklar

• Eskarın kendiliğinden kalkması alttaki bakterilerin enzimatik ürünleri ile olmaktadır. Steril

tam kat yanıkta eskar kendiliğinden ayrılmaz. Eskarın kendiliğinden ayrılması yaranın

enfekte olduğunun bir belirtisidir.

• Bu grup hastalarda sıklıkla cerrahi uygulanmalar gerekir, yatarak tedavi edilmek üzere

yanık ünite/merkezilerine yönlendirilir.