B1 Vitamini Fizyolojik Rolü

Tiamin canlının metabolizması için bulunması gereken bir vitamindir. Bütün vücut dokularında karbonhidratların ara metabolizmasında görev alır. Tiaminin en önemli türevi tiamin pirofosfat veya difosfattır. Bu kokarboksilaz fermentinin ko-fermentini teşkil eder. Yani α-keto asitlerin dekarboksilasyonunda bir koenzimdir. Bu şekilde pirüvik asit veya α-keto glutarik asidin dekarboksilasyonunu yapar. Burada kimyasal reaksiyon sonucu karbondioksit açığa çıkar ve asetaldehit meydana gelir. Bu da etil alkole redüklenir. Tiamin karbohidrat metabolizmasında önemli rolü olan bir vitamindir. Tiamin eksikliğinde glükozun oksidatif yıkımı, yani oksijen varlığında karbondioksit ve suya kadar oksidlenmesi bozulur. Glikoz yıkımı, laktat ve piruvat düzeyinde duraklar; beyinde çevre sinirlerinde, kanda ve diğer dokularda laktat ve piruvat birikir. Dokuların, özellikle beynin oksijen tüketimi azalır. Beyin ve sinirler oksijen gereksiniminin hemen tümünü karbohidrattan yani glikozdan sağladığından B1 vitamini eksikliğinde öncelikle bu dokular zarar görür. Tiamin sinir membranlarında Cl iyon kanallarının aktivasyonunda da önemli rol oynar. Araştırıcılar hayvan ve insan dokularından bilhassa kaslardan ve kalpten tiamin pirofosfat izole etmişlerdir. Tiamin noksanlığında muhtelif dokularda oksijen kullanımı azalır. Pirüvik asit karbohidrat metabolizması ara maddesi olduğundan fazla karbonhidrat alındığı zaman tiamin ihtiyacı artar. Serbest tiamin ince barsaklardan kolaylıkla absorbe olduğu halde tiamin pirofosfat (kokarboksilaz) absorbe olmaz. Bütün bitkilerde ve besinlerimizde tiamin serbest bulunduğundan kolaylıkla absorbe olur. Tiamin karaciğerde, kaslarda, beyin ve eritrositlerde fosforilasyona uğrayarak tiamin pirofosfat (kokarboksilaz) haline geçer. Tiamin birleşik olarak tiamin pirofosfat halinde oldukça fazla miktarda kan plazmasında ve eritrositlerde bulunur. Vücutta inaktif şekilde bulunan tiamin dokulara ve hücrelere diffüze olarak fosforilasyona uğrar ve aktif şekle döner. Tiamin depoları vücutta kalp, karaciğer ve böbreklerde oldukça fazladır. Kaslarda ve beyinde biraz daha azdır. Vücuttaki tiaminin %90’nı organizmada yıkılır. Kükürt ve sülfat halinde idrarla itrah edilir. Yıkılmayanı da serbest tiamin halinde idrar ile itrah edilir. Tiamin barsak kanalından kolayca emilir, kalın barsaktan dahi emilebilir. Vücut depoları az olduğundan dışardan alınmaması halinde bir kaç gün içinde depolar tükenir.