Wernicke-Korsakoff Sendromunda Nöropatolojik Bulgular

Patolojik çalışmalar WA ve WKS tanısı almış hastalar, alkolik popülasyon veya genel hastane ölümlerinde yapılan otopsi bulgularına dayanmaktadır. WA ve KS tanısı almış hastalardan oluşan en geniş çalışma Victor, Adams ve Collins (1971) tarafından yapılmıştır. Bu çalışmadaki WA ve KS lezyonlarının makroskopik ve mikroskopik tanımlamaları halen geçerliliğini korumaktadır.

Otopsilerde beynin makroskopik genel görünümünde konveksite leptomeninkslerinde kalınlaşma, hafif frontal atrofi, lateral ventriküllerde minimal genişleme, 3. ventrikül dilatasyonu ile mamillar cisimde büzülme ve yassılaşma bildirilmiştir. Ayrıca serebellumda anterior-superior vermis foliasının atrofisi de olabilmektedir (% 40 oranında). Yaklaşık %10 vakada, simetrik olamayan, peteşiyal hemoraji saptanmıştır (Victor, Adams ve Collins, 1971).

WKS’de lezyonlar simetrik ve paraventriküler yerleşimlidir. Akut WA otopsilerinde talamus ve hipotalamusun paraventriküler bölgelerinde, mamiller cisimde, periakuaduktal gri maddede, 4. ventrikül tabanında (özellikle vestibuler nükleus ve vagusun dorsal motor nükleusunda) ve serebellum orta hat yapılarında lezyonlar gözlenmiştir. Victor, Adams ve Collins’in serisinde, talamusun en fazla etkilenen nükleusu dorsomedialdir ve özellikle medial bölümünün etkilendiği görülmüştür. Dorsomedial nükleus tek başına tutulabilmekte veya sırasıyla medial pulvinar, laterodorsal nükleus da etkilenebilmektedir. Mamillar cisimde ise spesifik olarak medial mamillar nukleus, daha az oranda ise diğerleri etkilenmektedir. WKS’de diancephalonun kaudalindeki birbirleriyle devamlılık göstermeyen lezyonlar dört alanda toplanmıştır. Bunlar süperior kollikuli seviyesindeki periakuaduktal bölge, üst ponstan alt orta beyine uzanan bölge, üst medulladan alt ponsa uzanan bölge (vestibuler, abdusens ve vagusun dorsal motor nükleusu) ile serebellumdur. Okulomotor nükleusun periakuaduktal bölgeye uzanan bölümü etkilenmektedir. Lezyonlar paraventriküler yerleşimlidir ve alttaki ependimal bölge tümünde korunmuştur.

Histopatolojik değişimler için hastalığın şiddeti, etkilenen bölge ve zaman önemlidir. Tam olgunlaşmış lezyonlarda kavitasyonsuz doku nekrozu vardır. Daha az şiddetteki lezyonlarda sinir hücreleri, axis ve myelin kılıfları zarar görmüştür. WKS’de süperior serebellar vermisin purkinje hücrelerinde ve granüler tabaka nöronlarında kayıp gözlenmektedir. Ayrıca, serebellum anteriorunda nöronal kayıp ve inferior olivar nukleusda etkilenme saptanmaktadır (Butterworth, 1993). WA’nın erken safhasında ölenlerde nöropillerde süngersi dağılma, küçük damarlarda belirginleşme, endotelde şişme, mikrogliyal hücrelerle astrositlerde artış ve daha seyrek olarak peteşiyal kanamalar görülmektedir (Harper ve Butterworth,1997).

Nekropsi çalışmalarında, mamiller cisimdeki mikroskopik değişiklikler diğer bulgulara oranla gözlemlenen en önemli değişikliktir. Eğer beyin mikroskopik olarak değerlendirilmemişse WKS tanısının % 25 oranında gözden kaçabileceği belirtilmiş ve mamiller cisimdeki değişikliklerin diğer lezyonlar gibi geri dönüşümlü olmadığından ve yaşam boyunca devam ettiğinden her zaman tanı için kriter olabileceği vurgulanmıştır (Zubarun ve ark., 1996). Victor, Adams ve Collins’in serisinde, mamiller cisim hastaların tümünde mikroskopik olarak etkilenmiş bulunmuştur. Talamusta % 88 oranında mikroskopik değişiklikler saptanmıştır. Bunların % 89’unda dorsomedial nukleus bölgesi etkilenmiştir. Orta beyinde ise en sık okulamotor nukleus çevresi tutulmaktadır.

Sonuç olarak, lezyonların altında yatan patogenez tam açık olmamakla birlikte en erken bulgular astrosit, oligodendrosit ve myelin kılıflarında gelişen intrasellüler ödemdir. Daha ileri safhada demyelinizasyon ve hücresel proliferasyon, ağır etkilenmede ise nekroz gelişmektedir.