B4 Vitamini (Kolin)

Kolin betahidroksi etiltrimetil amonyum hidroksittir. Kolin sınıflandırma yönünden vitamin grubuna sokulmamakla beraber besinsel değeri olduğu için çok önemlidir. Yağların dokular arasında orantısız dağılımında kolin miktarı gözden geçirilmelidir.

Kolin metabolizması bozukluklarında karaciğer yağlanmaları görülür. Kolin, karaciğeri yağlanmaktan koruyan bir faktör olarak bilinir. Deneysel olarak kolin eksikliği yaratılırsa kolesterol esterleri karaciğerde birikir ve yağlı karaciğer dejenerasyonu meydana gelir. Ancak insanda protein eksikliğinin en belirgin şekli olan ve ağır karaciğer yağlanmasıyla seyreden ''kwashiorkor''da plazma fosfatidilkolin düzeyi normal bulunmuştur. Yaygın bir hastalık olan karaciğer sirozunun sebebi belli olmayan tiplerinde dahi kolin eksikliğini gösterecek bir bulgu saptanmamıştır.

Kolin yumurta sarısı, sakatat, et, tahıl ve soya fasulyesinde bol miktarda bulunur. Metionin amino asidinden de vücutta kolin oluşabilir, bu bakımdan metioninden zengin kazein (beyaz peynir) gibi proteinler de kolin kaynağı sayılabilir. Alkoliklerde kolin metabolizması hızlanmış olduğundan koline olan gereksinme de artar. Kolin eksikliğini genel protein eksikliğinden ayırmak hemen hemen olanaksız olduğundan insanda eksikliği güç tanımlanmaktadır. Karaciğer yağlanmalarının tedavisinde kolinin faydalı olduğu kanıtlanamamıştır. Kolinin etkisi asetilkolin sentezini arttırması tarzında olabilir. Nitekim özellikle Altzheimer demansında beyinde asetilkolin sinir ileticisinin eksikliğinin önemi anlaşılınca bol kolin verilerek beyin asetilkolin düzeyini yükseltmeye yönelik deneyler başlatılmıştır.

Kolinin önemli fonksiyonları :

• Hücre ve dokuların yapısını oluşturan lesitin ve sfingomyelin gibi fosfolipitlerin sentezi için gereklidir.

• Yağ metabolizmasında görevlidir. Yağların karaciğerden uygun bir yere taşınması ve depolanmasında rol alır. Ayrıca yağların kullanımını arttırır.

• Kolin sinir uyarımlarının nakledilmesinde rol oynayan asetilkolinin yapısında bulunur.

• Kolin diğer organik bileşiklere geçebilen 3 metil grubu içermektedir. Bu itibarla betain ve metiyonin transmetilasyon olaylarında kolinin yerine

kullanılabilir. Bundan dolayı biotin ve folik asit yetersizliğinde oluşan perozis kolin verilerek ortadan kaldırılabilir.

• Hücre yapımı ve korunmasında görevlidir.