B5 Vitamini (Pantotenik Asid)

Tarihçesi

Pantotenik asit ilk defa Williams ve arkadaşları tarafından 1933 yılında mayalarda ve mikro organizmalarda gelişim faktörü olarak gösterilmiştir. Bundan sonra da 1940 yılında pantotenik asit izole edilmiş ve strüktürü tayin edilmiştir.

Kimyasal Yapısı

Pantotenik asid (C9H17O5N ) β-alanin türevinden meydana gelmiş peptid bağlı bir bileşiktir. Kimyasal yapısı α, γ-dihidroksi- β-dimetil bütiril- β-alanindir.

Pantotenik asit adını doğada çok yaygın bulunmasından almıştır (pantothen:her yer). Bütirik asidin dimetil türevinin beta alanine bağlanmış şeklidir. Açık sarı yağlı bir maddedir, kristal değildir. Kalsiyum tuzu kristal halde olabilir ve kalsiyum tuzu suda kolaylıkla erir. Piyasada bulunan şekli kalsiyum pantotenattır (calcium pantothenate). Tam nötr çözeltilerde ısıtılmaya dayanıklı olmakla birlikte hafif asit ya da hafif alkali çözeltilerde ısı ile kolaylıkla parçalanır.

Fizyolojik Rolü

Pantotenik asid koenzim A’nın yapısına girer. Koenzim A ise asetil ve asil gruplarının alıcısı ya da vericisi olarak pek çok biyokimyasal reaksiyonun oluşmasını mümkün kılar. Bunlar arasında prüvatın oksidasyonu, yağ asitlerinin oksidasyonu, bazı ilaçların ve kolinin asetilasyonu, yağ asitlerinin, kolesterolün ve steroid hormonların sentezi sayılabilir.

Pantotenik asid, asetilkolin gibi sinir iletimini sağlayan maddelerin üretimine katılır. Çeşitli böbrek üstü bezi hormonları, steroidler ve kortizonun oluşumunda hayati rol oynadığı için antistres vitamini olarak da tanımlanır. Depresyonla savaşmakta olan faydasının yanı sıra mide barsak sisteminin normal çalışmasına yardımcı olur; kolesterol, D vitamini, kırmızı kan hücreleri ve antikorların üretimi için gereklidir. Böbrek üstü bezinin fonksiyonunu destekler, Enerji metabolizmasında gereklidir. Yara iyileşmesini uyarır. Stresi yatıştırır. Alerjilerin tedavisinde, alkolizm, karaciğer sirozu, kabızlık tedavisinde yararlıdır.