Gebelik İzlemi

Demir Desteği 12. haftadan itibaren tüm gebelik boyunca 40-60 mg/gün demir ağızdan verilir, uygulama doğumdan sonra 3 ay daha sürdürülür Folik Asit Desteği Gebelerde artan gereksinimi karşılamak ve megaloblastik kansızlık gelişmesini önlemek yanında, fötusta yarık damak, yarık dudak ve spina bifida, anensefali, ensefalosel gibi nöral tüp defektlerini önlemek amacıyla gebe kalma planı bulunan tüm kadınlara günde 400 mikrogram folik asid ağız yoluyla verilebilir, Tetanoz Toksoidi İlk doz 12. haftadan itibaren yada ilk tespitten itibaren, 2.doz 4 hafta sonra, 3. doz son dozdan 6 ay sonra (Her doz 0,5 mg kas içine)

Gebenin Değerlendirilmesi

1. Kişisel Bilgiler

Gebenin; T.C. kimlik numarası, yaşı, adresi ve telefon numarası, medeni durumu, akraba evliliği durumu (böyle bir evlilik söz konusu ise akrabalığın yakınlık derecesi) öğrenilir; sosyoekonomik durumu, sağlık güvencesi, en yakın sağlık kuruluşuna ulaşım koşulları değerlendirilir.

2. Tıbbi Öykü

• Kronik sistemik hastalıklar (diabetes mellitus, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıklar, kronik böbrek hastalığı, epilepsi, tiroid hastalıkları vb.)
• Geçirilmiş ya da tedavisi süren enfeksiyon hastalıkları (tüberküloz, brusella, paraziter

hastalıklar vb.)

• Madde bağımlılığı, sigara, alkol kullanımı
• İlaç alerjisi, sürekli kullandığı ilaçlar
• Geçirilmiş operasyonlar
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) öyküsü
• Kan hastalıkları ve kan transfüzyonu öyküsü
• Aile öyküsü (diabetes mellitus, yineleyen fetus anomalileri, çift yumurta ikizi vb.)
• Kısırlık varsa süresi ve gördüğü tedaviler

3. Obstetrik Öykü

• Gravida (o anki gebelik de dâhil toplam gebelik sayısı), parite (daha önceki doğum sayısı) ve yaşayan çocuk sayısı
• Önceki gebeliklerin öyküsü:
  • Gebelik haftası ve sonlanma biçimi (canlı doğum, ölü doğum, düşük, ektopik ya da mol gebelik)
  • Gebeliği nerede ve kimin sonlandırdığı
  • Gebelik sırasında yaşanan sorunlar (kanama, gebeliğe bağlı diyabet, tromboz, emboli, preeklampsi-eklampsi)
  • Doğum biçimi (normal, sezaryen, forseps veya vakumla doğum)
  • Doğum sırasında yaşanan sorunlar (ablasyo plasenta, plasenta previa, prezantasyonanomalileri, 3. derece perine yırtığı)
  • Doğum sonrası yaşanan sorunlar (plasentanın ayrılmasında yaşanan sorunlar, kanama, enfeksiyon, depresyon vb.)
  • Bebeğin değerlendirilmesi (doğum ağırlığı, anomali varlığı, prematür, postmatür, çoğul gebelik, bebek ölüm nedeni)
  • Tetanoz toksoid bağışıklama öyküsü
  • Gerekiyorsa anti D Ig uygulanıp uygulanmadığı

4. Mevcut Gebelik Öyküsü

• Son adet tarihi (SAT), bilinmiyorsa ilk gebelik testi tarihi, fetus hareketlerinin ilk hissedildiği tarih
• Tahmini doğum tarihi (TDT) = SAT - 3 ay + 7 gün
• Gebelik yakınmaları (bulantı-kusma, sık idrara çıkma, kabızlık, mide yanması, bacaklarda ağrı, nefes darlığı, çarpıntı vb.)
• Gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmalar
• Fetus hareketlerinin varlığı

5. Fizik İnceleme

• Boy-kilo ölçümü
• Kan basıncı ölçümü
• Nabız
• Ciddi kansızlık bulgularının araştırılması (el tırnağı, konjonktiva, ağız mukozasında solukluk, dispne, solunum sayısının 30’un üstünde olması)
• Göğüs ve kalp dinleme bulguları, tiroid incelemesi
• Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretleri (nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.)
• Ödem gözlenmesi
• Diğer sistemik incelemeler (varis, tromboflebit bulguları açısından inceleme)
• Uterus büyüklüğünün gebelik haftasına uygunluğunun değerlendirilmesi (ilk izlemde vajina incelemesi, daha sonraki izlemlerde simfizis pubis-uterus fundusu arasındaki mesafenin ölçümü ile)
• Fetusun kalp seslerinin değerlendirilmesi (10-12 haftadan itibaren el Doppleri, 16-20. haftadan itibaren ÇKS borusu [Pinard stetekobu] ile)

6. Risk Değerlendirme Formu

OBSTETRiK ÖYKÜ

• Önceki gebeliklerde ölü doğum/yenidoğan kaybı
• 3 veya daha fazla ardı ardına spontan düşük öyküsü
• Erken doğum öyküsü (22-37 hafta arası)
• Anomalili bebek doğurma öyküsü
• Son bebeğin doğum ağırlığı <2500g
• Son bebeğin doğum ağırlığı >4500g
• Hipertansiyon veya preeklampsi/eklampsi nedeniyle hastaneye yatış
• Genital organlara yönelik geçirilmiş operasyon (miyomektomi, klasik sezaryen, serklaj, septum operasyonu, konizasyon)

MEVCUT GEBELiK

• Tanı konmuş ya da kuşkulu çoğul gebelik
• 18 yaş altı
• 35 yaş üstü
• Mevcut ya da önceki gebeliklerde Rh uygunsuzluğu
• Vajina kanaması
• Pelviste kitle
• Diyastolik kan basıncının 90 mm Hg üstünde olması
• Kansızlık öyküsü

GENEL TIBBİ ÖYKÜ

• İnsülin bağımlı diabetes mellitus
• Böbrek hastalığı
• Kalp damar hastalığı
• Tiroid hastalığı
• Talasemi taşıyıcılığı
• Sigara, alkol veya diğer madde bağımlılığı
• Diğer ciddi tıbbi hastalık veya gebelikte ilaç kullanımı gibi durumlar

7. Laboratuvar Testleri

• İdrar Tahlili: Bakteriüri ve proteinüri açısından idrar test çubuğu ile, eğer olanaklıysa mikroskobik olarak idrara bakılır.
• Kan Sayımı veya Hemoglobin ve Hematokrit Ölçümü: Her izlemde gebe hemoglobinine bakılır.
• Kan Grubu Tayini: İlk izlemde gebenin ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından bakılır. Anne Rh (-), baba Rh (+) ise İndirekt Coombs Testi yapılmalıdır. İndirekt Coombs testi sonucu (+) olanlar üst merkeze sevk edilir.

Sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise gebenin belirtilerine göre gereken diğer testler için gebe bir üst basamağa yönlendirilir (Down sendromu ve nöral tüp defektleri taraması, II. İzlemde glukoz tarama testi, temel obstetrik ultrasonografi yapılması vb.)

8. Bilgilendirme

Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebe bilgilendirilir (yorgunluk, bulantı ve kusma, sık idrara çıkma, baş dönmesi, varis ve hemoroid, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, ciltteki değişiklikler, memelerde duyarlılık, meme başındaki bezlerde belirginleşme, kolostrum salgılanması, aşırı tükürük salgılanması, toprak yeme vb.)

9. Danışmanlık

Aşağıdaki konularla ilgili danışmanlık verilir.

• Beslenme ve diyet
• Fiziksel etkinlik ve çalışma koşulları
• Gebelikte cinsel yaşam
• Hijyen ve genel beden bakımı
• Ağız ve diş sağlığı
• Sigara alışkanlığı
• Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı
• İlaç kullanımı
• Tetanoz toksoid bağışıklaması
• Acil durumlarda gebe ve ailesinin izlenecek yöntem konusunda bilgilendirilmesi
• Doğum eylemi ve doğum
• Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması
• Emzirme
• Postpartum aile planlaması danışmanlığı

10. Üst Merkeze Sevk Gerektiren Durumlar

• Risk değerlendirme formunda EVET olması
• Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması
• İndirekt Coombs testi sonucunun pozitif olması
• Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon veya proteinüri olması
• Uterus büyüklüğü/yüksekliğinin (fundus-pubis mesafesi) beklenen haftaya göre büyük veya küçük olması ( ±4cm.)
• Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el doppleri ile fetus kalp seslerinin duyulmaması
• Bir önceki izlemde bakteriüri saptanan gebenin tedaviye karşın bakteriürisinin sürüyor olması
• Çoğul gebelik kuşkusu/Prezentasyon anomalileri kuşkusu (doğrulamak ve doğumu planlamak üzere)

Tehlike İşaretlerinin Varlığı

• Vajina kanaması
• Yüksek ateş veya ciddi güçsüzlük
• Karın ağrısı
• Solunum güçlüğü veya sık soluma
• Günlük etkinliklerin gerçekleştirilememesi
• Konvülsiyon (epilepsi nöbeti gibi kasılmalar)
• Baş ağrısı ile birlikte görmede bozulma
• Amnion mayisinin gelmesi
• Hızlı kilo alımı
• Yüz, el ve bacaklarda şişme