Morfin

Morfin, opioidlerin prototipidir. İlk olarak 1806 yılında Friedrich Wiiheim Adam Sertürner, izole ettiği bu yeni alkaloide``principium somniferum`` adını vermiştir. Daha sonra bu alkaloidin adı morfin olarak değiştirilmiştir. Morfinin etki mekanizması, diğer opioidler gibi yapı-aktivite ilişkisine dayanır. Morfin, T- şeklinde pentasiklik sert bir yapıya sahiptir. Bu yapı üç boyutlu olup 2 optik izomeri vardır. Analjezik etkisinden sorumlu olan L- izomeridir.

Kimyasal adı: 3,6-dihidroksi-4,5-epoksi-17-metilmorfinan-7-en

Molekül formülü: (C17H19NO3)

İntramüsküler uygulamadan sonra iyi absorbe edilir. Etki başlaması 15-30 dakikadır. ‘’Peak” etkiye 45-90 dakika içinde ulaşır. Oral uygulamada etki 15-60 dakika arasında başlar; ancak gastrointestinal sistem absorpsiyon her zaman tahmin edilebilir durumda değildir. İntravenöz uygulama en güvenilir ve en hızlı etki başlangıcını sağlar, ilk 1 dakikada başlar, 5-20 dakika içinde ‘’peak” etkisi görülür. Analjezi dozu 0,05- 0,2 mg/kg (ıv) uygulanım sonrası 1.2-2.5 dakikalık ilk hızlı distribüsyon fazı başlar, uygulamadan sonraki 10 dakika içinde ilacın %96-98’ i plazmadan temizlenir. Genel intravenöz doz her 3-4 saatte bir 10 mg.dır. Bu oral uygulama içinse her 3-4 saatte bir 30 mg`dır. Morfin, dokulara büyük miktarlarda bağlandığından dağılım volümü nispeten geniştir. İntravenöz uygulandığında hızla plazmadan uzaklaşır ve plazma konsantrasyonları ile farmakolojik aktivitesi arasında korelasyon göstermez. Intramüsküler ve subkutan uygulandığında, plazmaya olan dağılım daha yavaş ve sürekli olmaktadır. Morfinin büyük kısmı karaciğerde, fenolik hidroksil grubu üzerinden glukuronata bağlanarak morfin-3-glukuronata dönüştürülür; bu inaktif bir metabolittir. Az bir kısmı ise alkolik hidroksil grubu üzerinden morfin-6 -glukuronata dönüşür ve bu, analjezik etkilere sahiptir, solunum depresyonuna sebep olabilir.

Morfin özellikle böbrekler tarafından % 75-85 oranında morfin 3-glukuronid ve % 5-10 oranında morfin 6-glukuronid olarak atılır. Böbrek hastalığı olanlar uzamış etkilerden dolayı risk altındadır. Monoaminoksidaz inhibitörü kullananlarda morfin konjugasyonu bozulabilir. Bu morfinin artmış etkilerine sebep olur. Morfinin eliminasyon yarı ömrü 2-4 saattir. Morfin uzun etkili bir opioiddir. Analjezik etkisi ortalama 1-3 saat sürer ama bu etki 6 saate kadar uzayabilir. Morfinin eliminasyon yarı ömrü fentanilinkinden kısadır ama klinik etkileri uzun sürer. Spinal veya epidural morfinin etki başlangıç süresi daha yavaştır ( 15-60 dakika ) ve intramüsküler/intravenöz uygulamayla kıyaslandığında etki süresi daha uzundur (6-24 saat). Hipotansiyon ve histamin salınımı önemli olabilir.