Çocuklarda Döküntülü Hastalıklar

Çocukluk çağında sık görülen, çoğu virüslerle oluşan, deride çeşitli tipte döküntülerle, kimi zaman da ateşle giden hastalıklardır. Başlıcaları kızamık, kızamıkçık, kızıl, suçiçeği, beşinci hastalık (eritema enfeksiyozum) ve altıncı hastalık (roseola infantum)’tır. Döküntü, ayrıca birçok sistemik, alerjik ve bulaşıcı hastalığa eşlik edebilir.

Tanı

Öykü ve fizik inceleme birçok olgu için tanı koydurucudur.

Öykü

• Yaş
• Yakınmaların süresi
• Döküntü dışında başka yakınma olup olmadığı, varsa neler olduğu (ateş, burun akıntısı, başağrısı, boğaz ağrısı, gözlerde kızarıklık, ışıktan rahatsız olma, öksürük, kaşıntı, eklem ağrısı,kusma, karın ağrısı)
• Döküntünün özellikleri, diğer belirtiler ortaya çıktıktan sonra kaçıncı günde başladığı, kaç gündür var olduğu, nereden başladığı, nereye yayıldığı, rengi, büyüklüğü
• Temas öyküsü
• Aşılanma durumu sorulmalıdır.

Fizik İnceleme

• Genel görünüm
• Ateş
• Döküntünün özellikleri (makülopapüler, veziküler, yaygın, basınca solup solmama, birleşme özelliği, rengi, simetrik olması)
• Döküntünün yerleşimi (ilk başlama yeri, yayılımı, döküntünün yoğun olduğu ya da hiç görülmediği yerler)
• Lenf düğümü büyümesi olup olmadığı, varsa yerleşimi (ön servikal, postauriküler, suboksipital gibi)
• Ağız ve boğaz incelemesi (Koplik lekesi, yumuşak damakta enantem, tonsillerin görünümü, çilek dili)
• Gözlerin görünümü (konjonktivit)
• Saçlı deri (lezyon olup olmadığı)

Döküntülü hastalığı olan çocuklar döküntü süresince gebelerden uzak tutulmalıdır.

Döküntülü hastalıkların bildirimi zorunludur.

Çocukluk çağında sık görülen döküntülü hastalıklar
Hastalık	Kuluçka Süresi(Gün)	Bulaştırıcılık Süresi	Eşlik Eden Belirtiler	Döküntünün Yeri	Döküntünün Özelliği	Döküntünün Süresi	Laboratuvar Bulguları	Tedavi	Korunma	Komplikasyon	Sevk
Kızamık	9-14	Döküntüden 2-4 gün önce ve 2-5 gün sonraya dek	Koplik lekesi,ateş, nezle, öksürük, konjonktivit, ışığa bakamama(fotofobi)	Saçlı deri sınırında başlar, gövde,kol ve bacaklara yayılır	Belirtilerden 3-5 gün sonra başlar, 5-7 gün sürer	Lökopeni,Kızamık özgül IgM	Makülopapüler döküntü, birleşme özelliğindedir, kahverengileşerek kaybolur	Ateş için parasetamol(40-60 mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan) A vitamini *	12. ayını bitiren ve ilkokul 1.sınıftaki çocuklarda kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşısı(KKK) yapılmalıdır.	Pnömoni, sinüzit, kulak enfeksiyonu, larenjit, ensefalit,uzun dönemde SSPE	Ağır pnömoni, ensefalit, larenjit
Kızamıkçık	14-21	Döküntü başladıktan sonra 7 gün, konjenital kızamıkçıkta bir yıl	Hafif ateş, baş ağrısı, hâlsizlik, postauriküler ve suboksipital LAP	Yüzde başlayıp,boyun, gövde,kol ve bacaklara yayılır	Makülopapüler, pembe	Belirtiler başladıktan 1 -2 gün sonrabaşlar, 3 gün kadar sürer	Normal ya da hafif lökopeni,kızamıkçık özgül IgM	Ateş için parasetamol(40-60 mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan)	12. aydaKızamık Kızamıkçık Kabakulak(KKK) aşısı	Seyrek olarak eklem ağrısı, artrit,ensefalit,trombositopeni,purpura	Ensefalit, trombositopeni
Kızıl	2-5	Belirtilerden 24 saat öncesinden,2-3 hafta sonrasına dek(Tedavi alıyorsa 24 saat sonra bulaşıcılık sona erer)	Sıklıkla 3 yaştan büyük çocuklarda görülür.	Ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, çilek dili, damak ve küçük dilde peteşiler, pastia çizgisi, servikal LAP	Koltuk altı ve kasıklardan tüm bedene yayılır. Yüzde ve alında kızarıklık, ağız çevresinde solukluk	Yaygın, pembekırmızı, basınca solan, toplu iğne başı görünümünde	Belirtilerin ikinci günü başlar, bir hafta sürer	Lökositoz, boğaz kültürü	Ateş için parasetamol (40-60 mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan) Penisilin V 50.000-100.000 ü/kg/gün, 3 dozda, ağızdan, 10 gün Benzatin Penisilin tek doz, kas içine	Sinüzit, kulak enfeksiyonu, mastoidit, servikal adenit, retrofarengeal apse, osteomiyelit, ARA,AGN	Peritonsillerretrofarengeal apse, menenjit,septik artrit,osteomiyelit
Suçiçeği	10-21	Döküntüden 1 -2 gün önce başlayıp döküntülerin tamamı kabuklanana dek	Ateş, hâlsizlik,iştahsızlık, başağrısı, kimi zaman karın ağrısı	Saçlı deri,yüz ve gövdede sık, kol ve bacaklarda nadir	Kaşıntılı, ertitamatöz maküller, içi sıvı dolu veziküllere dönüşüp kabuklanır. Aynı anda farklı yaşta lezyonlar bulunur.	Belirtilerden 24-48 saat sonra başlar, 7-10 gün sürer	İlk 72 satte lökopeni, ardından lenfositoz	Aspirin verilmez.Ateş için parasetamol(40-60mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan). Kaşıntı için hidroksizin,Asiklovir**	Suçiçeği aşısı***	Deri enfeksiyonları,ensefalit, serebellarataksi, pnömoni, aspirin kullanılırsa Reye Sendromu	Bağışıklık yetmezliği olan hastalar,pnömoni,ensefalit
Beşinci Hastalık (Eritema Enfeksiyozum)	4-14	Döküntüden önce başlayıp, 1 -2 gün sonrasına dek	En sık okul çağında görülür. Özgül olmayan hafif ÜSYE bulguları	Yanaklarda,kol, bacak ve gövdede	Yanaklarda tokatlanmış yüz görünümü, gövde, kol ve bacaklarda makülopapüler, dantele benzeyen, simetrik döküntüler, sıcak ve güneş ışığına maruz kalmayla yineleyebilir	Belirtilerden hemen sonra başlar.	--	Ateş için parasetamol(40-60 mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan)	---	Artrit, aplastik kriz	Aplastik kriz
Altıncı Hastalık (Roseola İnfantum)	10-15	Bilinmiyor	En sık 6 ay-3 yaş arasında görülür.Yüksek ateş Genel durum iyi	Göğüste başlar, yüz, kol ve bacaklara yayılır.	Pembe, 2-3 mm, makülopapüler, basmakla solar, seyrek olarak birleşir	Ateşin 3.-5.günde aniden normale düşmesiyle ortaya çıkar, 1 - 2 gün sürer	Lökopeni	Ateş için parasetamol(40-60mg/kg/gün, 4 dozda, ağızdan)	--	Ateşli konvülsiyon ARA; Akut romatizma ateşi, AGN; Akut glomerulonefrit, LAP ;Lenfadenopati	--
* A Vitamini: Dünya Sağlık Örgütü, eksiklik olan yörelerde A vitamini kullanımı önermektedir. A vitamini, komplikasyon gelişme olasılığı olan ya da komplikasyon gözlenen olgularda, 1 yaşın üzerinde 200.000 IU, 6 ay ile bir yaş arasında 100.000 IU,ağızdan bir kez verilmelidir. Asiklovir, 12 yaştan büyük hastalar, kronik deri ya da akciğer hastalığı bulunanlar, uzun süreli salisilat tedavisi uygulananlar, kortikosteroid kullananlar gibi orta-ağır şiddette suçiçeği geçirme tehlikesi daha yüksek olan hastalar için düşünülmelidir. Suçiçeği aşısı: 12. ayını tamamlamış çocuklara, deri altına uygulanır. En az dört- hafta arayla iki kez yapılır. İkinci doz genelde 4-6 yaşta uygulanır. Sağlık Bakanlığı rutin aşı takviminde yer almamaktadır.