Propofol
Propofol ( 2,6-diizopropilfenol ) genel anestezi için oldukça sık kullanılan, sedatif, hipnotik ve minimal analjezik özelliklere sahip çok kısa etkili bir intravenöz anestezik ajandır. Hızlı indüksiyon sağlaması, etki süresinin kısa olması, toksik metabolitlere
dönüşmemesi ve birikim yapmaması önemli özelliklerindendir.
Propofol lipuro ise; propofolün 1980’den sonra genel anestezide, 1996’dan sonra yoğun bakım ünitelerinde sedasyon amacıyla başarılı bir şekilde kullanılan yeni bir formudur.[1] Propofoldeki taşıyıcı lipit uzun zincirli yağ asitleri (LCT) olup, propofol lipuroda ise orta
ve uzun zincirli yağ asitleri (MCT/LCT)’dir. Her iki ilaç formunun da kimyasal yapısı, farmakokinetik ve farmakodinamik etkileri ayrıca kilinik kullanım ve uygulama yöntemleri aynıdır.
Propofol (2,6 diisopropilfenol), bir alkilfenol bileşiğidir. Moleküler formülü C 12 H 18 O, moleküler ağırlığı 178.27, pH’sı 6-8,5 sudaki pKa’sı 11 dir.[2] Formülünde bir fenol halkasına eklenmiş iki izopropil grubu, katkı maddesi olarak da %10 soya yağı, %2.25 gliserol, %1. 2 pürifiye yumurta fosfatidi mevcuttur. Görünümü süt beyazı şeklindedir, pH’sı 7’dir ve hafif visköz yapıdadır. %1’lik ve %2’lik sulu çözeltiler halinde bulunmaktadır. Bu formulasyona bağlı olarak enjeksiyonu ağrılıdır. Propofol lipuroda kullanılan MCT/LCT emülsiyonu, enjeksiyon ağrısının şiddetini azaltır.
Propofol formülasyonları bakterilerin üremesi için uygun bir ortam sağlamaktadır bu nedenle hazırlanması ve kullanılması sırasında steriliteye önem verilmeli, lastik kapaklar veya ampullerin boyun kısmı açılmadan önce alkol ile silinmelidir. Ampul açıldıktan sonra 6 saat içerisinde uygulanmalıdır, infüzyonla veriliyorsa 12 saati geçmemelidir. Kontamine propofol solüsyonlarına bağlı sepsis ve ölüm bildirilmiştir.[3] Propofol solüsyonlarına bakteri üremesini gecikitirmek için %0.005 disodyum edetat yada %0.025 sodyum metabisülfit eklenmiştir. Propofol “staphylococcus aureus” için iyi bir besiyeri ortamı oluşturmaktadır, bu nedenle ampulün açılmadan önce dezenfekte edilip, ilaç çekildikten sonra tek bir hastada kullanılıp artan ilacın atılması önerilmektedir.
Önceleri yumurta allerjisi olanlarda propofolün allerjiye yol açacağı düşünülürdü fakat propofol içeriğinde bulunan yumurta lesitini yumurta alerjisi olanlarda herhangi bir alerjiye neden olmaz. Çünkü yumurta alerjisinden yumurta beyazındaki yumurta albumini sorumludur. Yumurta lesitini ise yumurta sarısında bulunur. [3]
- ↑ McKeoge K, Perry CM. Propofol. A review of its use in intensive care sedation of adults. CNS Drugs 2003; 17: 235-272
- ↑ Sebel PS, Lowdon JD. Propofol: A new intravenous anesthetic. Anesthesiology 1989: 71: 260-277
- ↑ 3,0 3,1 Morgan GE, Mikhail MS, Murray MJ (Eds). Clinical Anesthesiology 4.ed. New York: Mc Grew Hill Co, 2002; pp:151-77