B6 Vitamini (Piridoksin)
Tarihçesi[düzenle | kaynağı değiştir]
György ilk defa 1934 yılında eksikliğinde dermatit olan bu vitamini tarif etmiştir. Buna akrodiniya faktör veya fare antidermatitis faktörü veya adermin denmiştir. Sonraları birçok araştırıcılar, 1938 yılında bu vitamini doğal kaynaklardan izole etmişlerdir. Folkers ve Harris 1939 da bu vitamini daha çok incelemişler, diğer bütün araştırıcılar da katılarak bu vitamine piridoksin demişlerdir. Bundan sonra piridoksal ve piridoksamin doğal kaynaklardan izole edilmiştir. Bu 3 grup vitamine birden B6 vitamini ismi verilmiştir.
Kimyasal Yapısı[düzenle | kaynağı değiştir]
B grubu vitaminlerinden olan B6 vitamini hayvan ve bitki dokularında geniş miktarda dağılmıştır. B6 vitamini olan piridoksin, piridin türevlerindendir. Vücutta asid fosforik ile bileşik halde bulunur. Piridoksin, 2-metil-3-hidroksi 4,5- dihidroksimetil piridindir.
Piridoksal aldehid, piridoksamin de bir amin grubunu ihtiva eder. Bütün bu 3 grup besinlerimizde muhtelif nispetlerde bulunur. Bu 3 madde sindirimden sonra idrarda bulunmakla beraber 4-piridoksik asid idrarla en fazla atılan şeklidir. Isıya karşı oldukça dayanıklıdır. Vücutta bulunan piridoksin, piridoksal ve piridoksamine değişir ve bu reaksiyon reverzibl değildir. Bunlar fosforik asid ile bileşik olarak bulunurlar. Sindirim esnasında serbest hale geçerek emilirler. Piridoksin su ve alkolde çözünür. Yağ eriticilerde ise az çözünür. Işığa, ultraviyole ışınlara, alkalilere karşı hassastır.
Fizyolojik Rolü[düzenle | kaynağı değiştir]
B6 vitamin grupları çeşitli koenzimlerin yapılarına girerler. Piridoksin vücutta ansatüre yağ asidleri ile amino asidlerin kullanılmasında görev alır. Diğer taraftan piridoksin vücutta proteinlerin yağlara geçişini sağlar. Aynı zamanda normal triptofan metabolizması için bulunması şarttır. Piridoksal fosfat ise tirozin, arjinin, glutamik asit ve bazı amino asitlerin dekarboksilasyonunu katalize eder. B6 vitamini amino asid metabolizması için lüzumlu olan vitamin grubudur. Amino asitlerin metabolizmasında birçok görevleri vardır. Örneğin serin ve treoninin dezaminasyonunu yapar. Transaminasyon, transsülfürasyon, sistein ve homosisteinin desülfürasyonunu yapar.
Vücutta birçok vitaminden daha fazla hayati fonksiyonları destekleyici rol oynar. Karbohidrat, yağ ve protein metabolizmasında yer alır. Hormonlar, kırmızı kan hücreleri, sinir hücreleri, enzimler ve prostoglandinlerin oluşumunda rol oynarlar. Ayrıca B6 vitamini iştahımızı, ağrıya karşı duyarlılığımızı, uyku düzenimizi, ruh durumumuzu etkileyen serotonin adlı maddenin yapımında da etkili olmaktadır. B6 vitamini eksikliğinde ani uykusuzluk ve santral sinir sisteminin çalışmasında bozukluklar oluşmaktadır. B6 vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir, kolesterol birikimine önler, kalbi korur, böbrek taşı oluşumunu engeller. Karpal tünel sendromu, adet öncesi gerginlik sendromu, artritler, alerjiler, geceleri oluşan bacak kramplarının tedavisinde kullanılır.