Glasgow Koma Skalası
Glasgow Koma Skalası (GKS), bir insanın bilinç durumunu başlangıçta ve sonraki değerlendirmelerde güvenilir ve objektif olarak kaydetmeyi amaçlayan bir yöntemdir. Hasta skalanın kriterlerine göre değerlendirildiğinde hastaya 3 (derin bilinç kaybına işaret eder) ile 14 (orjinal skalaya göre) ya da 15 (geniş kullanımlı düzeltilmiş skalaya göre) arasında puanlar verilir.
GKS başlangıçta kafa travmalarında bilinç seviyesini değerlendirmek için kullanılsa da artık günümüzde ilkyardım, 112 acil ve her türlü akut medikal ve travma hastaları için kullanılır. Ayrıca hastanelerde yoğun bakım ünitelerindeki kronik hastaları monitorize etmek için de kullanılır.
Koma klasifikasyonu skorlama sistemi 1974 yılında Glasgow Üniversitesi Nörolojik Bilimler Enstitüsü beyin cerrahisi profesörleri Graham Teasdale ve Bryan J. Jennett tarafından yayınlanmıştır.
GKS, yoğun bakım ünitelerinde merkezi sinir sistemini değerlendirmeye yarayan APACHE II, SAPS II ve SOFA'yı içeren skorlama sisteminin bir parçasıdır. Benzer bir skala olarak Rancho Los Amigos Skalası, travmatik beyin hasarlarının iyileşmesinin değerlendirilmesinde kullanılır.
Nörölojik disfonksiyonun ciddiyetini tahmin etmeyi ve yaralanma sonrası 2 hafta içinde mortaliteyi %85 oranında tahmin etmeyi sağlar.
Gözlerin açılması, motor cevap ve verbal cevapların niteliğine göre puanlandırılır. 3 nitelik ayrı ayrı ve birlikte olarak değerlendirilir.
*:Hasta entübe ise bu değerlendirme yapılamayacaktır, bu durum ayrıca belirtilmelidir. Hastalara ismi, yer, gün gibi basit sorular sorularak aynı zamanda oryantasyonlarıda kontrol edilebilir.
Glaskow Koma Skalası[düzenle | kaynağı değiştir]
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gözler | Yanıtsız, açmıyor | Ağrılı uyaran ile açabiliyor (ağrılı uyaran kesinlikle yüz bölgesine uygulanmamalı) | Sözle açabiliyor | Spontan açık ve normal olarak hareketli | N/A | N/A |
| Verbal (Sözel Yanıt )* | Ses yok | Tanımlanamayan kelime ve sesler çıkartıyor | Uygun olmayan kelimeler kullanıyor fakat kelimeler tek tek seçilebiliyor | Sorulara konfüze bir biçimde yanıt verebiliyor | Hasta oryante, yaşını ve ismini biliyor ve doğru söyleyebiliyor | N/A |
| Motor | Hareket yok | Deserebre postür, ekstansor yanıt | Dekortike postür, anormal fleksiyon | Ağrılı uyarandan çekerek yanıt verir | Ağrılı uyaran veren ekstremiteyi hareket ettirerek ağrıyı lokalize eder | Komutlara uyarak ekstremitelerini hareket ettirir |
Değerlendirme[düzenle | kaynağı değiştir]
3-8 puan anlamlı nörolojik hasar(derin koma ya da ölüm)
9-12 puan orta dereceli nörolojik hasar
13-15 hafif nörolojik hasar