Dismenore
Dismenore, ağrılı adet görme durumudur. Ağrı; aralıklı, kramp tarzında, suprapubik bölgede yoğunlaşmış olup zaman zaman bulantı, kusma, ishalle birliktedir. Dismenore, adölesanlarda %60, erişkinlerde %45 oranında görülür.
Birincil (primer) dismenorede organik bir neden yoktur; ağrı endometriyumdan prostaglandin salgılanmasıyla ilişkilidir. Genellikle menarşla ya da menarştan birkaç yıl sonra, ovulatuvar siklusların yerleşmesiyle başlar. Adetten birkaç saat önce başlayan ağrı iki üç gün sürer. İkincil (sekonder) dismenorede endometriyozis, uterus ve vajinanın doğumsal anomalileri, servikal stenoz, adenomiyozis, over kisti, pelvik yapışıklık, rahim içi araç, pelvik enfeksiyon ve tümör gibi organik bir neden vardır.
Tanı[düzenle | kaynağı değiştir]
- Temel belirti pelviste kramp tarzı ağrıdır. Ayrıca bel ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal,
çarpıntı ve hâlsizlik görülebilir.
- Birincil dismenorede fizik inceleme normaldir. Tanı öykü, ağrının periyodik özelliği ve altta
yatan bir neden saptanamamasıyla konur.
- İkincil dismenorede ağrı menstrüel siklusun ikinci yarısında başlar ve kanamanın bitiminden
sonra birkaç gün sürer. Fizik incelemede duyarlık ve patolojik bulgu olabilir. Kesin tanı için ileri inceleme gerekir.
Ayırıcı Tanı[düzenle | kaynağı değiştir]
Dış gebelik, tamamlanmamış düşük (inkomplet abortus) ve üriner enfeksiyon düşünülmelidir.
Tedavi[düzenle | kaynağı değiştir]
Birincil dismenorede temel amaç, ağrının giderilmesidir. Tedavide steroid olmayan antienflamatuvar (NSAİ) ilaçlar ya da ovülasyonu (yumurtlamayı) baskılayan, kombine oral kontraseptifler kullanılır. NSAİ ilaçlar olguların %80'inde etkindir. Ayrıca karın alt kısmına sıcak uygulanması ve egzersiz dismenorede etkili bulunmuştur.
NSAİ ilaçlardan ibuprofen , naproksen sodyum ve mefenamik asit önerilir. İlaca menstrüasyondan 1-2 gün önce başlanmalı ve birkaç gün kullanılmalıdır.
- İbuprofen :İlk seçilecek ilaçtır. Her 6 saatte ağızdan 400 - 800 mg (draje, film tablet), tercihen tok karnına
alınır.
- Mefenamik asit: İkinci seçilecek ilaçlardandır. Ağızdan, 500 mg yükleme dozundan sonra 3 gün boyunca her 6
saatte, 250 mg (kapsül, film tablet) alınır.
- Naproksen sodyum: İkinci seçilecek ilaçlardandır. Başlangıçta ağızdan 500-575 mg, sonra gerekirse 6-8 saatte bir
250-275 mg (tablet, film tablet) (en çok 1.250 mg/gün) alınır.
İlaç her adet döneminde kullanılmalıdır. İlaç seçimi ve doz değişikliği üç aylık uygulama değerlendirilmeden yapılmamalıdır.
- Oral kontraseptifler: Düşük estradiol içerikli (0,035mg) preperatlar siklik olarak 6-12 ay süreyle
kullanılır.
İkincil dismenorede tedavi, mutlaka altta yatan nedene göre yapılmalıdır.
Sevk Ölçütleri[düzenle | kaynağı değiştir]
Üç aylık tedaviye yanıt alınamayan birincil dismenore olguları veya ikincil dismenoreli olduğu düşünülen hastalar üst merkeze sevk edilmelidir.