Primer başağrıları
Baş ağrısı insanlık tarihi boyunca en başta gelen sağlık sorunlarından biri olmuştur. Her toplumda,her çağda çok sık olarak insanları etkilemektedir.Öyle ki yaşamı boyunca hiç başı ağrımamış kişi bulmak güçtür.Başta birinci basamak,nöroloji poliklinikleri olmak üzere hemen hemen her türlü polikliniğe baş ağrısı nedeniyle başvuru çok sıktır.Baş ve çevresinde ağrıya duyarlı yapıların çok olması bu durumu kısmen açıklayabilir.Saçlı deri, baş ve boyun kasları, periost, göz, kulak, burun, boğaz, intrakranial arterlerin proksimal kısımları,meningeal arterler,venöz sinüsler ve büyük venler,V,IX,X kranial sinirler ile ilk üç servikal spinal sinirler başlıca ağrıya duyarlı yapılardır. Bu yapıların basıya uğramaları ve yer değiştirmeleri, steril ve nonsteril iltihabi patolojileri, baş ve boyun kaslarının sürekli kasılmaları,intrakranial ve ekstrakranial arterlerin çap değişiklikleri, ağrıya duyarlı sinirlerin irritasyona uğramaları sağrı nedeni olabilir. Tüm bu bilgilerden anlaşılacağı gibi baş ağrılarının pek çok nedeni olabilir. Kişinin hayatını tehdit eden bir neden olabileceği gibi, yaşamında iyi gitmeyen bir durumu ifade biçimi de olabilir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği'nin (Inter-national Headache Society-IHS) 1988 ve son olarak 2004’te yayınladığı baş ağrılarını sınıflama rehberlerinde baş ağrılarını öncelikle iki ana gruba ayırdıktan sonra bu grupların alt gruplarıyla 13 ayrı grupta sınıflamıştır. Öncelikle primer ve sekonder baş ağrıları olarak iki ana grup söz konusudur.
Eğer baş ağrısına neden olan ikincil bir olay söz konusu ise (Tümör,enfeksiyon,beyin damar hastalığı,glokom, akut sinüzit....) bu ‘sekonder baş ağrısı’ olarak değerlendirilir. Yok eğer öykü, fizik ve nörolojik muayene veya gerektiğinde ileri tetkikler ile ağrının nedeni olarak yapısal bir değişiklik veya sistemik bir hastalık veya geçirilmiş kafa travması söz konusu değil ise, o zaman ‘primer baş ağrısı’ olarak kabul edilmektedir.
Tüm baş ağrılarının yaklaşık %90’nını primer baş ağrıları oluşturmaktadır.Sadece iyi bir öykü ve gerektiğinde dışlama yöntemiyle tanısı konabilen primer baş ağrılarını öncelikle birinci basamakta görev yapan hekimler olmak üzere hemen hemen her branşta hekimlerin iyi tanımasının gerekliliği açıktır.
Genellikle genç erişkin yaşta başlayan ve tekrarlayıcı özellikte olan primer baş ağrılarını Uluslararası Baş Ağrısı Derneği 2004 sınıflamasında,dört alt grupta toplamıştır. Tablo 1’de görüldüğü gibi primer baş ağrıları migren baş ağrısı,gerilim tipi baş ağrısı,küme ve otonom bulgularla seyreden diğer baş ağrıları ve son olarak da seyrek görülen diğer primer baş ağrıları olarak sınıflanmışlardır.
Primer Baş Ağrıları