Romatoid artrit patogenez
Romatoid Artrit Patogenezi
Hastalığı başlatan olaylar kesin olarak bilinmemekle birlikte endojen proteinlerle çapraz reaksiyon son yıllarda kabul gören bir mekanizmadır. İmmünolojik ve genetik olarak yatkın kişilerde Ig G, CCP ve tip 2 kollajen gibi organizmadaki antijenlerin patolojik özellik kazanarak, makrofaj, dendritik hücreler, B hücreleri, fibroblastlar ve endotelyal hücreler tarafından sinovyal T hücrelere sunulması ve aktivasyonu sonucunda patolojik süreç başlamaktadır. T hücre aktivasyonuyla interlökin 2 (IL-2), interferon-γ (IFN-γ) ve Tümör Nekrozis Faktör-α (TNF-α) gibi sitokinler salınır, makrofajlar ve tip A sinovyositler aktive olur.
Adezyon molekülleri, TNF-α ve VEGF (vascular endothelial growth factor)’nin indirek etkisi ile yeni kan damarı oluşumu (anjiogenezis) başlar. Anjiogenezisin sonucu olarak sinovyuma özellikle lenfositten zengin hücre infiltrasyonu artar ve ödem gelişir. Bütün bu zincirleme olaylar sonrasında oluşan anjiogenezis ve sinovyosit proliferasyonu ile sinovyum pannus olarak isimlendirilen invaziv bir dokuya dönüşür. Pannus artiküler kartilaja, subkondral kemiğe, ve tendon kılıflarına invaze olan hiperplastik bir dokudur. Pannusdaki hücreler tarafından salgılanan sitokinler aracılığıyla metalloproteazlar ve osteoklastar aktive olurlar ve kemik, kıkırdak yıkımına neden olurlar. RA'da inflamatuvar sitokinler sinoviyumda, sinoviyal sıvıda ve sistemik dolaşımda artarak rezorpsiyonun artması ve kemik yapımının azalması sonucunda lokal ve sistemik kemik kaybına yol açarlar. Bu sitokinlerin en önemlileri IL-1, IFN-γ, IL- 6 ve TNF-α dır.
TNF- α RA patogenezinde anahtar rol oynar. RA’lı hastaların serum ve sinovyal sıvılarında yüksek miktarlarda bulunmaktadır. Başta IL–1 olmak üzere diğer sitokinlerin salınımını da indüklemektedir. TNF- α aktivitesi ile RA aktivasyonunun paralellik gösterdiği bilinmektedir. TNF α’nın 2 reseptörü vardır; yapısal formu olan TNF R1, temel olarak inflamasyonda görev alırken, TNF R2 ise indüklenebilir form olup, en önemli işlevi regülatör T hücre üzerinden etkileşim göstererek self antijenlere toleransı artırmaktır. Komplet TNF blokajı ile inflamasyon baskılanır, artrit tablosu geriler, fakat TNF R2 blokajına bağlı otoimmünite riski artabilir ve Multipl skleroz, Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) benzeri otoimmün hastalıklar ortaya çıkabilir .
IL-1, başlıca makrofajlar ve sinovyal hücrelerce üretilmektedir. İnflamasyon ve doku hasarında rol oynayan anahtar mediyatörlerden birisidir. Kemik rezorbsiyonu, kollajen sentez inhibisyonu, proteoglikan sentez inhibisyonu, osteoklast aktivasyonu gibi önemli lokal ve sistemik etkileri vardır.
RA patogenezinde hücresel immünitenin yanı sıra humoral immünitenin de katkısı olduğu bilinmektedir. Aktive T hücreler ve sitokinlerin etkisiyle B hücreleri, plazma hücrelerine dönüşerek romatoid faktör (RF) ve Anti siklik sitruline peptid (CCP) gibi oto antikorların yapımını sağlarlar. Antikor yapımı immun kompleks oluşumu ve kompleman aktivasyonuna yol açarak doku yıkımına katkıda bulunurlar.